ERGENLE İLETİŞİM

Geçen hafta, ergenliğin ne olduğu ve ergenlik dönemindeki çocuklarımızı nasıl anlayacağımızı yazmıştım. Bu hafta da onlarla nasıl iletişim kuracağımızı, onlarla konuşurken nelere dikkat edeceğimizi değerlendireceğiz.

Çocukların, ergenlik dönemine girdiklerinde hem fiziksel hem de zihinsel değişiklikler yaşadıklarından bahsetmiştik. Yaşadıkları değişime anlam verebilmek için çevrelerindeki kişilerden, özellikle anne ve babalarından destek bekliyorlar. Onlar böylesine bir değişim yaşarken, anne ve babalarının hala çocukluk dönemine ait davranışları ve söylemleri devam ettirmeleri bir karışıklığa sebep oluyor ve ebeveynleriyle aralarında tartışmalar çıkmaya başlıyor.

Peki, ergenlik dönemindeki çocuklarımızla tartışmadan nasıl iletişim kuracağız?

Benim Adım Artık Çocuk Değil!

Çocuklarınızın 4-5 yaşlarındaki hallerini düşünün. Arada sırada, istedikleri şeyleri yaptırmak veya sizin ilginizi çekmek için bebek gibi konuştukları olmuştur. Siz de o zamanlar “Sen artık bebek değilsin, ne istiyorsan bana güzelce söylemelisin” diye uyarırdınız onları. Şimdi de onlar sizi uyarıyor “Ben artık çocuk değilim” diye.

Öncelikle eskiden yani onlar çocukken kullandığımız kelimeleri rafa kaldırmanın zamanı geldi. Siz onlara “Odanı topla, televizyonu kapat” gibi emir verici cümleler sunarsanız, olumsuz cevaplar alırsınız.

Çocuğunuzla yer değiştirin ve sizin de içinizden bir şey yapmak gelmediği zamanlarda çocuğunuzun size gelip “kapa şu televizyonu, kalk yemek yap” dediğini düşünün. Korkunç değil mi, bir birey başka bir bireye onun fikirlerini, benliğini hiçe sayarak kendi istediğini yaptırmaya çalışıyor. Siz onlarla bu şekilde konuştuğunuzda onlar sadece bunu düşünüyor ve benliğini kabul ettirmek için sizin söylediğinizin tam tersini yapıyor.

Onlarla anlaşabilmek için öncelikli yapacağınız şey çocukluk davranışlarını ve söylemlerini bir kenara bırakmak, onların şimdiki yaşlarına ve bulundukları döneme uygun kelimeler seçmek. Sizlerin bu davranışı, onların kendilerini değerli hissetmelerini, sizi yanlarında destekçi olarak görmelerini sağlayacaktır.

Ben de Varım!

İkinci olarak onları önemsediğinizi, onlara ve fikirlerine saygı duyduğunuzu, sözlerinizle ve davranışlarınızla göstermeye çalışın.

Bir arkadaşınızın sizin fikirlerinize aldırmadan sizinle konuştuğunu hayal edin. Karşılıklı oturuyorsunuz, bir şey söylüyorsunuz daha sözünüz bitmeden o kendi fikrini size kabul ettirmeye çalışıyor. O ortamda en fazla ne kadar süre durabilirsiniz?

Çocuklarınız da önemsenmediklerini hissettikleri an “Neden burada daha fazla durayım ki, zaten bu konuşmada benim yerim yok o yüzden dinlememin bir anlamı da yok” diye düşünürler ve sizin sözünüzü bitirmenize fırsat vermeden odalarına kapanırlar.

Herkes gibi onlar da kendilerini birey olarak gösterebildikleri ortamlarda olmak isterler. Çocuklarınızla kurduğunuz iletişim ebeveynden ergene doğru tek yönlü olursa, ergenin de kendisini kabul ettirmek için izleyeceği tek yol ailesine ya da otoriteye karşı gelmek olacaktır.

Beni Dinlemiyorlar Ben De Anlatmıyorum!

Çocuğunuzun sizi dinlemesi için altın anahtar, onları dinlemek. Bütün ilişkilerimizdeki gibi iyi bir dinleyici olabilmek, ne kadar kızgın, öfkeli olursak olalım duygularımızı kontrol ederek, yargılamadan, tehdit etmeden, öğüt vermeden, bir işle uğraşmadan, televizyon seyretmeden sadece ona odaklanarak çocuğumuzu dinleyebilmek; onların da sizi dinlemesinin tek yolu.

Ergen ailesinin onu dinlediğini hissettiğinde ailesi için önemli olduğunu, anlaşılmaya çalışıldığını, düşüncelerine değer verildiğini düşünür. Bu düşünce de onu sizlerle paylaşımda bulunması yönünde destekler. Onu dinlerken, ne hissettiğini, sizden ne beklediğini anlamaya çalışın. Anladığınız şeylerin doğruluğunu kontrol etmek için ona mutlaka sorun. Arkasından kendi düşüncenizi “Ben” dili ile suçlayıcılıktan uzak, kendi duygu ve düşüncelerinizi açıklayarak ve çocuğunuzu da buna yönlendirerek ifade etmeye çalışın.

Örneğin, çocuğunuz odasını toplamadığında, “Hiç sorumluluk almıyorsun, bıktım bu dağınıklıktan, bütün gün çalışıyorum bir de eve gelip senin arkanı topluyorum,” gibi bir söylemde bulunmak yerine; “Sen odanı topladığında ben mutlu oluyorum, çünkü bana yardımcı oluyorsun ve beni anladığını hissediyorum,” gibi bir cümle ile onu, kendi davranışlarını savunmaya geçmeden açıklamaya yönlendirebilirsiniz.

Peki, ergen çocuğumuzla iletişim kurarken; artık ona çocukluğunda kullandığımız kelimelerle hitap etmiyoruz, onu dinliyoruz ve düşüncelerimizi çoğu zaman “Ben” dilini kullanarak açıklıyoruz, karar alacağımız konularla ilgili fikrini soruyoruz, sadece sormakla kalmayıp fikirlerine saygı duyduğumuzu da gösteriyoruz ama hala biz bu çocukla anlaşamıyoruz. Daha ne istiyor bu çocuk?

Eğer siz de bu şekilde düşünüyorsanız haftaya “Ergen Ne İster?” konulu yazımı okumayı ihmal etmeyin.

Psikolog Gonca BAĞLAR

#ergenleiletişim #ergenlikdönemi #ergenliksorunları